Dario Moreno
Sancar MARUFLU
(Ege'yi ve İzmir'i Sevenler İzmir Kültür ve Sanat Derneği
İzmir'i Sevenler Platformu Başkanı)
Dairo Moreno
Dario Moreno’yu 43 yıl önce bugün İstanbul’da yitirdik. Yıl boyunca ise;çeşitli etkinliklerle Dario Moreno’nun 90’ncı doğum yılını kutladık. 43’ncü ölüm yıldönümünde Dario Moreno’yu bugün Saat:14.30’da Karataş’da Asansör girişindeki Dario Moreno Sokağında evinin önünde başlayacağımız etkinliklerle Pazar’a kadar 4 gün süreyle anacağız. Tüm İzmirli’leri bugün “Dario Moreno Lokması” yemeğe ve hep birlikte Dario Moreno şarkıları söylemeye davet ediyoruz. 43’ncü ölüm yılgününde andığımız ve 90’ncı yaş gününü kutlamakta olduğumuz Dario Moreno , 3 Nisan 1921 tarihinde Aydın’ın Germencik ilçesinde doğdu. Tren istasyonunda çalışan Orman İşçisi babası trajik bir şekilde vurulup ölünce yetim kaldı. Babalarının ölümü üzerine Moreno Ailesi İzmir’in Mezarlıkbaşı semtinde bir Aile Evine yerleştiler. Dört çocuğuna bakmakta zorluk çeken Dario Moreno’nun annesi Madam Roza zorunlu olarak küçük Dario’yu yetimhaneye (Nino De Guerfanos) vermek zorunda kaldı.
Altı yaşına kadar yetimhanede büyüyen Moreno Yahudi ilkokulunu bitirdi. Küçük Dario’ya Babasının Dostu Orman Y. Mühendisi Ali Cevat Ziya Bey daima sahip çıktı. Sahipsiz büyümemesini sağladı. Gençlik yıllarında pek çok farklı işte çalışmasına destek verdi. Dario’nun en yakın çocukluk dostları arasında Alber Dinar, Alber Zibil ve İsrael Sadi de vardı. Çalıştığı yıllarda kendini iyi yetiştirdi Kardıcalı işhahında yanında getir götür işlerinde çalıştığı İzmir'in ünlü avukatlarından birinin katipliğine kadar yükseldi. Ayrıca geceleri Milli Kütüphaneye gidip kendi kendine Fransızca öğrendi. Yine bu sıralarda gitar merakını eline geçen bir gitar vasıtası ile geliştirdi. Alsancak’lı Madam Amoti’den müzik dersleri aldı. Sesini geliştirdi. Nota öğrendi. Aynı dönemlerde Bar-Mitsva törenlerinde şarkılar(aryalar) söylemeye başladı. Gençlik çağlarında müziği ve sesiyle iyice tanınır oldu. Moreno İkinci Dünya Savaşı sıralarında askerliğini Piyade olarak Akhisar Orduevinde yaptı. Burada caz orkestrasında solistlik yaptı ve yine Konya ile Adana'daki askeri birliklerde sahneye çıktı. Askerlik sonrasıda müzik ile daha içli dışlı olan Moreno, İzmir Kordon'da bulunan Nato binasının yerindeki Marmara gazinosunda da sahneye çıktı. Moreno, İzmir’deki ilk konserini ise eski Konak vapur iskelesinin üzerindeki gazinoda verdi. Moreno müzisyenliğini biraz daha ilerletip, para kazanmaya başlayınca annesi Madam Roza ile birlikte Mithatpaşa Caddesi üzerinde bulunan Karataş semtindeki Asansör sokağına taşındı. (Sokağın bugünkü adı Dario Moreno Sokağı'dır.
Dario Moreno'nun şöhreti Pasaport Kordon’undaki İzmir Palas otelinde ki programlarıyla iyice parladı. Askerlikten sonra Moreno, bir süre İstanbul Fenerbahçe'deki Belvü gazinosunun sahnesine çıkmaya başladı. Ankara'da bulunan Bomonti gazinosunda sahne almak üzere iki gün için Ankara'ya gitti. Ancak Ankara’dan iki yıl sonra tekrar İstanbul'a dönebildi ve ünlü Fritz Kerten'in orkestrasına solist olarak alındı. Moreno Ankara'da kaldığı yıllarda Orhan Veli ile oda arkadaşlığı da yapmıştır. İstanbul'da bir yıl çalıştıktan sonra aldığı bir teklifle Atina'ya geçti. Daha sonra Paris'e gitti. Moreno burada ilk olarak Perto Del Sol müzikholünde sahneye çıktı. Almanya'daki Amerikan askeri kulüplerinde bir müddet şarkı söyledikten sonra Fransa'da ilk defa sözlerini Attila İlhan’ın yazdığı Jezabel şarkısı ile olağanüstü bir başarı elde etti. Paris'te daha sonra Cannes Palm Beach otelinde şarkı söyleyen Moreno daha sonra söylediği Adieu Lisbon ve Cou Courou Cou Cou isimli kalipsolar ile ününü pekiştirdi. İstanbul'da yanında çalıştığı Fritz Kerten ile annesi Madam Roza’yı yanına aldırdı. Fritz Kerten'in adını Andre Kerr'e çevirterek piyanist olarak birlikte çalışmasını sağladı.
Sezen Cumhur Önal ve Fecri Ebcioğlu Moreno'nun şarkılarına Türkçe sözler yazmışlardır. Moreno Jacques Brel'in yazıp sahneye koyduğu ve başrolünü oynadığı L'Homme de la Mancha adlı müzikal eserde Sancho Pancho rolünü üstlendi. Dario Moreno ayrıca 32 filmde rol alarak ünlendi. Moreno'nun ölümü ile ilgili rivayetler değişiktir. En Doğrusu şimdiki Yeşilköy Atatürk Havalanı’nda Dış Hatlar Terminali’nin merdivenlerinden çıkarken buzlanma nedeniyle ayağının kayması ve başını merdiven basamaklarına çarparak Beyin Kanaması’ndan ölmesidir. O yıllarda İstanbul’da Milliyet’te çalıştığım için ve Abdi İpekçi’nin talimatıyla haberi bizzat ben takip etmiştim. Kendisi İzmir'de gömülmesini vasiyet ettiği halde ve İzmir Belediyesi’nin cenazesini İzmir’e götürmekteki ısrarına rağmen ölümünün hemen ardından annesi Madam Roza, oğlu Moreno'yu gömülmek üzere İsrail'de Kudüs’ün Holon kenti mezarlığına götürmüştür. Moreno orada defnedilmiştir.Dario Moreno’yu İzmir’li Hemşehrileri daima yaşattılar. Yaşatıyorlar. Musevi Asıllı olan ve daima Türk ve İzmir’li olmakla övünç duymuş, İzmir’li Evrensel Sanatçımız Dario Moreno’yu 43 yıldır; İzmiri Sevenler Platformu(İZSEV), Dario Moreno İzmir Dostları (DAMOD) ve Hisdaş Medyapol anmaktadır. Sancar Maruflu olarak benim Yönetiminde oluşturulan Dario Moreno Dostları Yönetim ve Araştırma Kurulu’nda Sancar Maruflu(İZSEV Başkanı)-Kaden Galenti(Kuzeni)-Alber Zibil(Çocukluk Arkadaşı)-Moiz Bencuya(çocukluk arkadaşı)-Okan YükseL(Ege Kültür Platformu Başkanı)-Hüseyin Çebi(İzmir Kent Orkestrası Genel Yönetmeni-Müzikolog)-Işıltan Uşaklıgil(Eğitimci, Müzikolog)-Maraş Nacaroğlu(Sanatçı)-Daniel Alfandari (Hayranı)- Cevat Ziya Maruflu(HİSDAŞ MEDYAPOL Genel Müdürü ) yer almaktadır. Tüm İzmir’lileri ve Dario Moreno Dostlarını (1 Aralık 2011) Bugün Saat:14.30’da Karataş Asansör Dario Moreno Sokağına bekliyoruz. Dario Moreno için 2012 yılında 30 gün sürecek ve onu daha iyi tanıtacak ve daha doğru anlaşılmasını sağlayacak daha görkemli etkinlikler düzenleyeceğiz.
Yorumlar -
Yorum Yaz